پژوهشی برجسته به سرپرستی دکتر علی قاضیزاده، استادیار دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف، با همکاری تیمی از محققان داخلی، در یکی از معتبرترین نشریات علمی جهان، مجموعه مجلات «نیچر»، به چاپ رسید. این مقاله استاد دانشگاه شریف در نیچر به کاوش عمیقی در پدیدهی بازگشت عادتهای قدیمی میپردازد و افقهای جدیدی را در علم عصبشناسی و روانشناسی رفتاری میگشاید.
جزئیات مقاله برجسته دانشگاه شریف در نیچر: رمزگشایی از بازگشت عادتها
این دستاورد علمی مهم که ثمره همکاری دانشگاه صنعتی شریف و پژوهشگاه دانشهای بنیادی (IPM) است، تحت عنوان «چرا عادتهای قدیمی حتی بعد از موفقیت مقطعی در تغییر دوباره برمیگردند؟» منتشر شده است. دکتر قاضیزاده و تیم تحقیقاتیاش در این مقاله در نیچر، به این پرسش دیرینه پاسخ میدهند که چگونه مغز انسان در برابر تغییرات پایدار مقاومت میکند و چرا ترک عادتهای ناسازگار با وجود تلاش فراوان دشوار است.
کشف نوین استاد دانشگاه شریف: دوگانگی سیستمهای یادگیری مغز
یافتههای این پژوهش نشان میدهد که مغز ما برای یادگیری و تصمیمگیری از دو فرآیند یادگیری تقویتی با ویژگیهای متمایز بهره میبرد:
سیستم پایدار و کند: این سیستم مسئول حفظ ارزشها و عادتهای دیرینه است و به کندی تغییر میکند.
سیستم سریع و انعطافپذیر: این سیستم امکان سازگاری سریع با شرایط جدید را فراهم میآورد، اما ذاتاً مستعد فراموشی است و اثر آن با گذشت زمان کاهش مییابد.
بر اساس این کشف، زمانی که اثر سیستم انعطافپذیر کمرنگ میشود، رفتار فرد دوباره به سمت سیستم پایدار که عادتهای قدیمی را در خود جای داده، کشیده میشود. این پدیده توجیه میکند که چرا حتی پس از یک دوره موفقیتآمیز در تغییر رفتار، احتمال بازگشت به الگوهای پیشین وجود دارد. نکته قابل توجه در این پژوهش دانشگاه شریف این است که قشر پیشپیشانی مغز (Prefrontal Cortex) به عنوان مرکز هماهنگی و رقابت میان این دو سیستم «ثبات» و «انعطافپذیری» شناسایی شده است که بهصورت همزمان هر دو را کدگذاری میکند.
چرا مقاله استاد دانشگاه شریف در نیچر اهمیت جهانی دارد؟
انتشار این مقاله علمی در سطح بینالمللی نه تنها نام دانشگاه صنعتی شریف را بیش از پیش در محافل علمی جهان مطرح میسازد، بلکه پیامدهای کاربردی وسیعی نیز به همراه دارد. چارچوب نظری ارائهشده در این پژوهش میتواند به درک عمیقتر پدیدههای پیچیدهای مانند اعتیاد، بازگشت رفتارهای مضر (relapse) و نحوه شکلگیری عادتها کمک کند. این شناخت نوین، راه را برای توسعه رویکردهای درمانی و آموزشی مؤثرتر در زمینه تغییر رفتار و بازآموزی انسان هموار میسازد. این دستاورد نشاندهنده توانمندیهای علمی محققان ایرانی در رقابت با پیشروترین مراکز علمی جهان است.
اعتبار بینالمللی: جایگاه مجله نیچر کامیونیکیشنز
مجله «نیچر کامیونیکیشنز» (Nature Communications) یکی از زیرمجموعههای دسترسی آزاد گروه انتشاراتی معتبر «نیچر» (Nature Publishing Group) است که از سال ۲۰۱۰ آغاز به کار کرده است. این مجله طیف وسیعی از علوم طبیعی از جمله زیستشناسی، فیزیک، شیمی و علوم زمین را پوشش میدهد و به دلیل استانداردهای بالای داوری و کیفیت مقالات، از اعتبار علمی بالایی در جهان برخوردار است.
شاخصهای علمی این مجله گواه این اعتبار است:
ضریب تأثیر پنجساله آن ۱۷.۲ است که نشاندهنده میزان استناد به مقالات منتشرشده در آن است.
بر اساس پایگاه Scimago Journal Rank (SJR)، این نشریه دارای شاخص H-index ۵۷۷ و مقدار SJR ۴.۷۶۱ است.
این مجله در حوزه بیوشیمی، ژنتیک و زیستشناسی مولکولی در رده Q۱ قرار دارد که به معنای قرار گرفتن در میان ۲۵ درصد برتر نشریات تخصصی در این حوزههاست.
این موفقیت علمی، بار دیگر ظرفیتهای برجسته دانشگاه صنعتی شریف و محققان ایرانی را در تولید علم مرزگشا به نمایش گذاشت.
مطالب مرتبط
- تأکید وزیر نیرو بر تسریع پروژههای حیاتی آب و فاضلاب؛ زیرساختها با شتابی بیسابقه توسعه مییابند
- اپلیکیشن ۷۲۴ و کارتخوانهای سپ به قابلیت پیشرفته پرداخت NFC مجهز شدند؛ «کهربا» تحولی در تراکنشهای بدون کارت ایجاد میکند
- دادگستری گلستان با پایش هدفمند ۶۲۳ مودی مالیاتی، ۳ همت فرار مالیاتی را کشف و به دستگاه قضا معرفی کرد
- ضرورت راهبردهای جامع؛ رویکرد نوین روابط عمومی برای مدیریت کارآمد بحرانها
سلام، من سمیرا حیدرخانی هستم؛ ۳۱ ساله و کارشناس ارشد در استودیو خبرهای کوتاه. علاقهمند به رسانههای دیجیتال و خبرهای فوری هستم و تلاش میکنم با دقت و سرعت، محتوایی کوتاه اما اثرگذار در اختیار مخاطبان قرار دهم.