در آستانه برگزاری جام جهانی ۲۰۲۶ که میزبانی آن به طور مشترک بر عهده ایالات متحده، مکزیک و کانادا است، نگرانیهای فزایندهای درباره تأثیر سیاستهای داخلی و خارجی آمریکا بر روح بیطرفی ورزش مطرح شده است. در حالی که فوتبال همواره بستری برای وحدت و گفتوگوی فرهنگی بوده، نشانههایی از تلاش برای تبدیل رویدادهای ورزشی به ابزاری برای اهداف ایدئولوژیک، به ویژه در شهر سیاتل آمریکا، فیفا را بر آن داشته تا موضعی قاطعانه اتخاذ کند و بر شعار دیرین خود، «روح بازی جوانمردانه»، تأکید ورزد. این تحولات، سوالاتی جدی درباره استقلال ورزش از سیاست و نقش نهادهای محلی در میزبانی رویدادهای جهانی را پیش روی جامعه فوتبال قرار داده است.
[
](
)
افزایش نگرانیها از دخالت سیاست در میزبانی جام جهانی ۲۰۲۶
رفتار سیاستزده واشنگتن در سالهای اخیر و اعمال تحریمهای یکجانبه علیه کشورهای مختلف، به ویژه ایران، این دغدغه را تقویت کرده که نهادهای محلی در شهرهای میزبان جام جهانی ۲۰۲۶ ممکن است رویدادهای ورزشی را به محملی برای نمایش ارزشها و ترجیحات سیاسی خود بدل سازند. این رویکرد نه تنها با اصول جهانیبودن و بیطرفی فوتبال در تضاد است، بلکه میتواند زمینهساز سوءتفاهم، تنشهای بینفرهنگی و بیاحترامی به باورهای ملتهای مشارکتکننده، به ویژه کشورهای هدف فشارهای سیاسی، شود. جامعه جهانی فوتبال انتظار دارد جام جهانی ۲۰۲۶ به جای تبدیل شدن به میدانی برای تقابلهای سیاسی، نمادی از صلح، احترام و گفتوگوی متقابل باقی بماند.
موضع شفاف فیفا: «روح بازی جوانمردانه» خط قرمز جام جهانی ۲۰۲۶ است
پس از انتشار اخباری مبنی بر تلاش برای «نامگذاری ایدئولوژیک» مسابقه احتمالی تیمهای ایران و مصر در شهر سیاتل، فیفا با صراحت هر گونه تصمیم رسمی برای چنین نامگذاریهایی را رد کرده است. یک افسر بخش رسانهای فیفا، که نخواست نامش فاش شود، تأکید کرده است: «فیفا هیچ برنامه و تصمیمی برای نامگذاری مسابقات تحت عناوین ایدئولوژیک ندارد و شعار رسمی ما همچنان «روح بازی جوانمردانه» است.» این نهاد بینالمللی فوتبال همواره نسبت به هر گونه رفتار نژادپرستانه، تبعیضآمیز یا نفرتپراکنی شدیداً حساس بوده و در موارد مشابه قبلی نیز با قاطعیت با آن برخورد کرده است. موضع فیفا بر آن است که بازیهای جام جهانی ۲۰۲۶ باید فارغ از هرگونه جهتگیری سیاسی یا اجتماعی برگزار شوند.
جنجال نامگذاری ایدئولوژیک در سیاتل؛ مرز میان اقدامات محلی و قوانین فیفا
جنجال اصلی از سوی برخی ادعاها در مورد پیشنهاد شهرداری سیاتل یا گروههای محلی این شهر برای برگزاری بخشی از مراسم مرتبط با دیدار ایران و مصر تحت عنوان «Pride Match» یا مسابقهای با محوریت حمایت از حقوق اقلیتهای جنسی آغاز شد. این اقدام، بدون هماهنگی آشکار با فیفا و بدون توجه به حساسیتهای فرهنگی و مذهبی دو کشور مسلمان، با انتقادات گستردهای در محافل دیپلماتیک و رسانهای روبرو شده است. افسر رسانهای فیفا در این خصوص توضیح داده که تصمیمگیری درباره اسامی محلی یا کمپینهای تبلیغاتی میتواند تابع چارچوبهای اداری محلی باشد، اما این موضوع ربطی به سیاست رسمی فیفا ندارد و میبایست با مقررات و سیاستهای کلی میزبانی همخوانی داشته باشد. فیفا در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر نیز در مواردی از مواضع کلی سازمانها یا نهادهای محلی استقبال نکرد و نسبت به برخی اقدامات خارج از چارچوب، تذکر و حتی جریمه اعمال کرد.
پیامدهای سیاسیسازی بر اعتبار جام جهانی ۲۰۲۶؛ درسی از گذشته، هشداری برای آینده
اقدام خودسرانه احتمالی شهرداری سیاتل یا سایر نهادهای محلی در خصوص نامگذاری مسابقات جام جهانی ۲۰۲۶ میتواند پیامدهای گسترده و مخربی برای اعتبار و بیطرفی این رویداد بزرگ ورزشی داشته باشد:
تضعیف بیطرفی و استانداردهای فیفا: هر اقدام محلی بدون هماهنگی با فیفا میتواند در تضاد با روشها و استانداردهای بینالمللی قرار گیرد و ساختار مدیریتی تورنمنت را تضعیف کند.
ایجاد تنشهای دیپلماتیک و فرهنگی: نامگذاری مسابقه میان دو تیم از کشورهایی با حساسیتهای دینی و قانونی نسبت به موضوع همجنسگرایی، میتواند موجب التهاب دیپلماتیک، واکنش تند افکار عمومی و تشدید تنشهای فرهنگی شود.
جام جهانی ۲۰۲۶ باید نمادی از رقابت سالم و تبادل فرهنگی باشد. از این رو، از فیفا انتظار میرود با قاطعیت کامل به این ماجرا ورود کرده، سازوکارهای هماهنگی با میزبانان محلی را تقویت کند و مانع از آن شود که مسابقات فوتبال به عرصهای برای کشمکشهای ایدئولوژیک تبدیل شوند. همزمان، میزبانان محلی نیز باید با درک حساسیتهای بینالمللی و احترام به تنوع فرهنگی، از هر اقدامی که امکان تشدید تنش را دارد، پرهیز نمایند. تنها با حفظ این اصول است که میتوان «روح بازی جوانمردانه» را در جام جهانی ۲۰۲۶ زنده نگه داشت.
مطالب مرتبط
- رودان برای میزبانی یازدهمین دوره مسابقات کاراته جنوب کشور مهیا میشود
- فروش بلیت جام جهانی ۲۰۲۶ از مرز دو میلیون گذشت؛ چشمانداز حضور پرشور ایرانیان در «تهرانجلس»
- جوانمردی کاراته کای ایرانی در قاهره: صالح اباذری الگوی اخلاق در مسابقات جهانی شد
- وزیر ورزش و جوانان برای آغاز فصل جدید توسعه به هرمزگان سفر کرد
سلام، من سمیرا حیدرخانی هستم؛ ۳۱ ساله و کارشناس ارشد در استودیو خبرهای کوتاه. علاقهمند به رسانههای دیجیتال و خبرهای فوری هستم و تلاش میکنم با دقت و سرعت، محتوایی کوتاه اما اثرگذار در اختیار مخاطبان قرار دهم.