با وجود بارشهای اخیر باران که امیدها را برای تنفس در هوایی پاک در تبریز زنده کرده بود، کیفیت هوای این کلانشهر همچنان در وضعیت ناسالم برای گروههای حساس باقی مانده است. این پدیده نامعمول، کارشناسان را بر آن داشته تا به دنبال ریشههای عمیقتری باشند و اکنون سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، توپوگرافی خاص شهر تبریز را عامل اصلی عدم بهبود کیفیت هوای تبریز عنوان کرده است. این تحلیل نشان میدهد که صرف بارش باران برای مقابله با آلودگیهای مزمن شهری کافی نیست.
[
]
توضیح مسئولان: توپوگرافی تبریز، سد راه تلطیف هوا
سید علی اکبر میرراضی، رئیس اداره محیط انسانی حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، در تشریح دلایل عدم تأثیرگذاری مطلوب باران بر کاهش آلودگی هوای تبریز، به توپوگرافی منحصر به فرد این شهر اشاره کرد. وی توضیح داد که برخلاف تصور عمومی که بارش باران را معادل تلطیف هوا میداند، در برخی شرایط جغرافیایی و جوی، این اتفاق به سادگی رخ نمیدهد. به گفته میرراضی، وزش باد نقش بهمراتب مؤثرتری در کاهش غلظت آلایندهها ایفا میکند، چرا که باد قادر است ذرات معلق و گازهای آلاینده را پراکنده کرده و از محیط شهری دور سازد. در مقابل، در شرایط سکون هوا و پدیدههایی نظیر وارونگی دما، کاهش منابع آلاینده، چه ساکن (مانند صنایع) و چه متحرک (مانند خودروها)، امری حیاتیتر برای بهبود کیفیت هوای تبریز محسوب میشود.
شاخصهای نگرانکننده از آلودگی هوای تبریز
آخرین گزارشهای مرکز پایش کیفی هوای اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، وضعیت نگرانکنندهای را از آلودگی هوای تبریز روایت میکند. بر اساس این گزارش، شاخص کیفی هوای تبریز در حال حاضر (بر اساس ذرات ۲.۵ میکرون) برابر با ۱۱۲ است که نشاندهنده وضعیت "ناسالم برای گروههای حساس" است. این شاخص در ۲۴ ساعت گذشته نیز با میانگین ۱۲۵، شرایط مشابه و نامطلوبی را برای شهروندان، به ویژه کودکان، سالمندان و افراد دارای بیماریهای قلبی و تنفسی، رقم زده است. ذرات ۲.۵ میکرون به دلیل اندازه بسیار کوچک، قابلیت نفوذ به عمق ریهها و حتی جریان خون را دارند و میتوانند منجر به عوارض جدی برای سلامت انسان شوند.
چالش توپوگرافی و پدیده وارونگی دما؛ عوامل کلیدی در آلودگی هوای تبریز
شهر تبریز با قرار گرفتن در یک دشت بینکوهی، از ویژگیهای توپوگرافیک خاصی برخوردار است. این موقعیت جغرافیایی، که میتوان آن را به یک "کاسه" تشبیه کرد، در فصول سرد سال و در غیاب جریانهای قوی باد، به عاملی برای به دام افتادن آلایندهها تبدیل میشود. پدیده وارونگی دما (Inversion) نیز که طی آن لایهای از هوای گرم در ارتفاعات بالاتر، مانع از صعود هوای سرد و آلوده نزدیک سطح زمین میشود، این چالش را دوچندان میکند. در چنین شرایطی، آلایندههای ناشی از:
تردد وسایل نقلیه
فعالیت صنایع
سیستمهای گرمایشی منازل
به جای پراکنده شدن، در نزدیکی سطح زمین متمرکز شده و باعث افزایش چشمگیر شاخصهای آلودگی هوای تبریز میشوند. بارشهای سبک باران در این وضعیت تنها میتواند ذرات درشتتر را به زمین نشانده و تأثیر چندانی بر غلظت کلی آلایندههای ریز و گازهای سمی نداشته باشد.
راهکارهای مدیریتی و چشمانداز آینده هوای تبریز
با توجه به تداوم فعالیت سامانه بارشی در استان آذربایجان شرقی تا اواخر روز چهارشنبه (به استثنای شهرهای اهر و سراب که بارش کمتری خواهند داشت)، انتظار میرود رطوبت هوا افزایش یابد، اما بدون وزش باد مؤثر، تأثیر آن بر کاهش آلودگی هوای تبریز محدود خواهد بود. کارشناسان محیط زیست و هواشناسی تأکید دارند که راهکارهای بلندمدت برای مقابله با آلودگی هوای تبریز باید فراتر از تکیه بر عوامل طبیعی باشد. از جمله این راهکارها میتوان به توسعه حمل و نقل عمومی و تشویق به استفاده از آن، نوسازی ناوگان حمل و نقل، استانداردسازی و پایش مستمر صنایع، افزایش فضای سبز شهری و فرهنگسازی برای کاهش مصرف انرژی در منازل و کنترل انتشار آلایندهها اشاره کرد. اجرای این اقدامات همراه با هشدارهای بهموقع و همکاری مردم میتواند به تدریج به بهبود پایدار کیفیت هوای تبریز منجر شود.
مطالب مرتبط
- دانشگاه آزاد اسلامی مشهد با عبور از مرز ۵۰ هزار دانشجو، جایگاه بزرگترین واحد دانشگاهی کشور را پس از پایتخت تثبیت کرد
- تشدید فشار واشنگتن: کنگره آمریکا کاهش نفوذ جهانی فعالیت روساتم را خواستار شد
- انجمن روغنکشی کشور از کاهش خطرناک موجودی دانه سویا و پیامدهای آن بر بازار روغن خوراکی هشدار داد
- انجمن روغنکشی کشور از کاهش خطرناک موجودی دانه سویا و پیامدهای آن بر بازار روغن خوراکی هشدار داد
سلام، من سمیرا حیدرخانی هستم؛ ۳۱ ساله و کارشناس ارشد در استودیو خبرهای کوتاه. علاقهمند به رسانههای دیجیتال و خبرهای فوری هستم و تلاش میکنم با دقت و سرعت، محتوایی کوتاه اما اثرگذار در اختیار مخاطبان قرار دهم.